استاد مشاور (Advisor) یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه است که برای انجام پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا رساله دکتری به دانشجویان مشاوره می‌دهد. این فرد براساس صلاحدید استاد راهنما انتخاب می‌شود و در کار هدایت دانشجویان کمک می‌نماید.
در انجام یک پایان‌نامه یا رساله وجود استاد مشاور الزامی نیست. این فرد به پیشنهاد استاد راهنما و حکم رئیس دانشکده انتخاب می‌شود. این فرد، هدایت تحصیلی و مشاوریی دانشجویان در مقاطع تحصیلی مختلف را در زمینه مشکلات، آموزشی پژوهشی و فردی برعهده می‌گیرد. یک استاد باید از وجهات علمی و شخصیت بالایی برخوردار باشد. مسئولیت هدایت دانشجویان در سطوح عالی بسیار بااهمیت است. در واقع تمامی فعالیت‌های علمی دانشجویان در پایان‌نامه آنها به بار می‌نشیند.
مطالعه کنید: پایایی پرسشنامه
در زمینه انتخاب اساتید مشاور باید بسیار دقیق بود. فرایند نوشتن پایان‌نامه مدت زمان زیادی طول می کشد. از سویی تغییر اساتید نیز بسیار دشوار است. استاد مشاور نیز در تمام طول این مدت باید دانشجو را مشاوریی و کمک کند. بنابراین انتخاب یک استاد مشاوری خوب بسیار مهم است. دانستن اینکه وظایف استاد مشاور چیست و شما چه کمکی می‌خواهید از او بگیرید می‌تواند به شما کمک کند استاد مشاوری بهتری انتخاب کنید تا اواسط کار پژوهشی خود مجبور به تغییر او نشوید. در این مطلب کوشش شده است تا وظایف اساتید مطرح شده و انتقادات وارد نیز بحث شود.
مطالعه کنید: تعریف مفهومی و عملیاتی
استاد مشاور کیست؟
استاد مشاور یکی از اساتید است که در کنار استاد راهنما به دانشجو برای بهترین عملکرد در انجام پایان نامه یاری می‌رساند. انتخاب استاد راهنما ضروری و اجباری است، اما شما می‌توانید استاد مشاور انتخاب نکنید. گاهی اوقات استاد راهنما تشخیص می‌دهد که دانشجو بهتر است از استاد مشاور نیز بهره ببرد. حداکثر دو استاد مشاور را می‌توانید برای کار خود انتخاب کنید. بسیاری از وظایف استاد مشاور با استاد راهنما یکی است، اما دایره اختیارات استاد راهنما بیشتر است و بار مسئولیت نیز بیشتر بر دوش او قرار دارد.
استاد مشاور با دانشجویان خود باید رابطه‌ای قوی برقرار کند و آنها را در طول انجام پایان نامه همراهی کند. او باید به دانشجو در هر مرحله از فرایند پایان نامه کمک کند و نظارت کند که همه چیز به درستی پیش می‌رود. استاد مشاور باید فعالانه خود را در جریان تحولات پایان نامه قرار دهد و هرگونه مشکل در پایان نامه یا تغییر در برنامه را به دانشجو اطلاع دهد.
مطالعه کنید: مدل مفهومی
به طور خلاصه، استاد مشاور در پایان نامه نقش مهمی دارد و وظایف زیادی برعهده دارد. او باید دانشجو را در انتخاب موضوع، تهیه برنامه تحقیقاتی، جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها، نوشتن پایان نامه، ارزیابی و اصلاح پایان نامه و ارائه و دفاع پایان نامه راهنمایی کند. استاد مشاور باید دانشجویان خود را در طول این مسیر همراهی کند و به آنها کمک کند تا یک پایان نامه عالی تهیه کنند. در ادامه هر یک از این وظایف را توضیح می‌دهیم.
مطالعه کنید: پرسشنامه طیف لیکرت
انتخاب موضوع مناسب برای پایان نامه
اولین وظیفه استاد مشاور در پایان نامه، انتخاب موضوع مناسب برای پایان نامه است. استاد مشاور باید با دانشجو در مورد علاقه‌ها و تخصص‌های او صحبت کند و به او در انتخاب یک موضوع مناسب کمک کند. استاد مشاور باید با توجه به تخصص خود و نیازهای دانشجو، موضوعی را انتخاب کند که بتواند به دانشجویان در بهبود مهارت‌های تخصصی و علمی خود کمک کند. توجه کنید که موضوع را در نهایت دانشجو انتخاب می‌کند و استاد مشاور نقش کمکی دارد. اگر از قبل موضوع را انتخاب کرده‌اید، بهتر است استادی را انتخاب کنید که در آن موضوع چند سالی تجربه داشته باشد. البته انتخاب استاد مشاور توسط استاد راهنما انجام می‌شود؛ اما نظر شما نیز در نتیجه نهایی مؤثر خواهد بود.
مطالعه کنید: پروپوزال
برنامه ریزی برای انجام پایان نامه
بعد از انتخاب موضوع، استاد مشاور باید به دانشجو کمک کند تا یک برنامه تحقیقاتی مناسب برای پایان نامه خود تهیه کند. این برنامه باید شامل هدف‌های تحقیق، روش‌های تحقیق و منابع مورد استفاده باشد. استاد مشاور باید دانشجو را راهنمایی کند و به او کمک کند تا یک برنامه تحقیقاتی قابل اجرا و مناسب برای پایان نامه خود تهیه کند.
مطالعه کنید: تعیین حجم نمونه
راهنمایی در جمع آوری داده‌ها و تحلیل آنها
یکی دیگر از وظایف استاد مشاور در پایان نامه، راهنمایی در جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها است. فصل ششم پایان نامه معمولاً به این کار اختصاص و اهمیت زیادی نیز دارد. استاد مشاور باید دانشجو را در جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز برای تحقیق خود راهنمایی کند و به او کمک کند تا داده‌ها را به درستی تحلیل کند. این شامل استفاده از روش‌های آماری و ابزارهای مورد نیاز برای تحلیل داده‌ها است.
مطالعه کنید: انجام پایان نامه مدیریت صنعتی
راهنمایی در نوشتن پایان نامه
وظیفه بعدی استاد مشاور، راهنمایی در نوشتن پایان نامه است. استاد مشاور باید به دانشجو در نوشتن پایان نامه کمک کند و نکات و توصیه‌های لازم را برای نوشتن یک پایان نامه عالی ارائه دهد. این شامل ساختار پایان نامه، رعایت قوانین نگارشی و استفاده از منابع مناسب است.
ارزیابی و اصلاح پایان نامه
وظیفه بعدی استاد مشاور، راهنمایی در ارزیابی و اصلاح پایان نامه است. استاد مشاور باید پایان نامه را با دقت بخواند و نکاتی که نیاز به اصلاح دارند را به دانشجو بگوید. او باید به دانشجو راهنمایی کند تا اصلاحات لازم را اعمال کند و پایان نامه را بهبود ببخشد. استاد مشاور می‌تواند نظرات و پیشنهادهای خود را برای بهبود پایان نامه به دانشجو ارائه کند.
مطالعه کنید: انتخاب موضوع پایان نامه
راهنمایی به دانشجو برای ارائه بهترین دفاع
وظیفه آخر استاد مشاور، راهنمایی در ارائه و دفاع پایان نامه است. استاد مشاور باید دانشجو را برای ارائه پایان نامه به دیگران آماده کند. او باید به دانشجو راهنمایی کند که چگونه ارائه‌ی مؤثری برای پایان نامه خود داشته باشد و به سؤالات دیگران پاسخ دهد. همچنین، استاد مشاور باید به دانشجو در مورد فرایند دفاع پایان نامه آگاهی بدهد و به او کمک کند تا خود را برای دفاعی موفق آماده کند. استاد با شناختی که از سایر اساتید دارد می‌تواند نقطه نظرات آنها را از پیش به اطلاع دانشجو برساند تا او را در مسیر فارغ‌التحصیلی کمک کند.
مطالعه کنید: استاد راهنما
انتقادات از اساتید مشاور
زمانی که صحبت از استاد مشاور می‌شود باید فردی موقر، مسلط، باسواد و دلسوز در ذهن تداعی شود. شخصیت نمادین یک استاد باید هم از نظر ظاهری و هم از نظر کلام و بیان ویژه و منحصربه‌فرد باشد. اما در سال‌های اخیر انتقادات از اساتید مشاور بسیار زیاد بوده است. دانشجویان زیادی از استاد مشاور به عنوان یک فرد عصبی، بی‌اخلاق و بی‌سواد یاد می‌کنند که به هیچ عنوان پاسخگو نیست. در بسیاری از موارد ایرادات و فشارهای اساتید به دانشجویان خُرد کننده و غیرقابل تحمل توصیف می‌شود. دانشجویان مواردی مانند زیر را گزارش می‌کنند:
- در دسترس نبودن اساتید مشاور
- عدم پاسخگویی
- پرخاشگری و استفاده از الفاظ نامناسب
- عدم باور دانشجو به تسلط فنی اساتید
- عدم حمایت از دانشجو
- ناآشنایی با مفاهیم روش پژوهش
مطالعه کنید: جامعه و نمونه آماری
البته این موارد دلایل زیادی دارد. نباید یک سویه به موضوع نگریسته شود. دانشگاه‌ها در سال‌های دهه نود تبدیل به یک بنگاه تجاری شده‌اند. در این بنگاه تجاری عامل اصلی سودآوری است. بسیاری از افراد بدون کیفیت و صلاحیت لازم در این مسند قرار گرفته‌اند. بدیهی است که این افراد به شخصیت و وزن اسلاف خود را نیز لطمه می‌زنند. از سوی دیگر تعداد دانشجویان در بازار پرمنفعت آموزشی بسیار زیاد است. دانشجویان زیادی هستند که از یک عمل ضرب و تقسیم ساده عاجز هستند.
مطالعه کنید: روش پدیدارشناسی
از نظر سنی، زمانی، تحصیلی و مطالعاتی واقعاً توانایی تحصیل در مقاطع عالی را ندارند. بنابراین براساس اصل عرضه و تقاضا این موضوع بسیار عادلانه است. تنها باید به حال اساتید و دانشجویانی غبطه خورد که برای کار خود دلسوز هستند و در این آشفته بازار محکوم به تحمل شرایط می‌باشند.