تحقیق قوم نگاری (Ethnographic research) یک روش پژوهش کیفی است که در آن پژوهشگر به مشاهده و تعامل با افراد مورد مطالعه در محیط طبیعی و واقعی زندگی آنها می‌پردازد. این نوع تحقیقات ابتدا در مردم شناسی (Anthropology ) مورد استفاده قرار گرفته است.
در تحقیق قوم نگاری پژوهشگر به توصیف علمی فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. هدف این روش ثبت و توصیف رویدادها و فرایندها در شرایط واقعی و طبیعی آنها است. در واقع قوم نگاری به مطالعه نظام‌مند مردم و فرهنگ‌ها گفته می‌شود. طراحی آن به صورتی است که پژوهشگر در آن پدیده فرهنگی را در جامعه از زاویه دید موضوع مطالعه بررسی می‌کند.
قوم‌نگاری ابزاری است که فرهنگ یک گروه را به صورت مکتوب و مصور بازنمایی می‌کند. بنابراین بسته به اینکه به عنوان یک مورد قابل شمارش یا اسم از آن یاد شود این عبارت معنای متفاوتی خواهد یافت. نتیجه یک مطالعه میدانی یا گزارش یک مورد نمایانگر دانش و نظام معنایی در زندگی یک گروه فرهنگی است. این روش بر مشاهده همراه با مشارکت در زندگی جامعه مورد مطالعه متکی است و با مصاحبه و پرسشنامه پژوهش تفاوت دارد. در پژوهش مردم نگاری، زمینه پژوهش و گروه انسانی باید محدود و کوچک باشد تا تعداد محدودی پژوهشگر از این طریق بتوانند منطقه را مورد مطالعه قرار دهند. از این روست که مطالعه مونوگرافی (تک نگاری) در حوزه مطالعات مردم‌شناسی اهمیت بسیار دارد.
مطالعه کنید: جامعه و نمونه آماری
ویژگی‌های تحقیقات قوم نگاری
تحقیقات قوم نگاری دارای ویژگی‌های زیر هستند
- ویژگی محیط گرایی
- ماهیت کیفی- پدیدار شناختی
- استفاده از روش شرکت کننده- مشاهده گر
- دیدگاه کل گرا
ویژگی بافت گرایی(محیط گرایی ) : قوم نگاران معتقدند که رفتار هر فرد تحت تاثیر بافتی است که در آن قرار دارد. از این رو نتایج حاصله از تحقیق قوم نگاری تنها در محیط مورد مطالعه خود قابل تفسیر است. در تحقیق قوم نگاری، معمولا هدف پژوهشگر شناخت عمیق بافت پدیده یا سیستم مورد نظر است. بنابراین تعمیم نتایج، مورد نظر پژوهشگر نمی باشد.
مطالعه کنید: استاد راهنما
ماهیت کیفی- پدیدار شناختی: برای درک کامل رفتار فرد باید احساسات و افکار درباره این رفتار ویژه شناخته شود. زیرا جنبه واحدی از رفتار می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. پژوهشگران قوم نگار نه تنها به توصیف رفتار می‌پردازند بلکه سعی در تفسیر این رفتار از دیدگاه افراد تحت مطالعه دارند. از این رو انتخاب یک چارچوب مشخص برای تفسیر، کد گذاری ومقوله بندی کردن رفتارها ضروری است.
استفاده از روش شرکت کننده-مشاهده گر: در تحقیق قوم نگاری، جمع آوری داده‌ها شامل مشاهده آنچه رخ می‌دهد در شرایط طبیعی تحت مطالعه است. یک مشاهده گر قوم نگار باید بافتی را که افراد در آن زندگی کرده، فکر می‌کنند و عکس العمل نشان می‌دهند درک کرده، حوادث مربوط را تصویر نموده وبه تفسیر آنها بپردازد.
دیدگاه کل گرا: در این نوع تحقیقات، مشاهده گر بر کل بافت مورد مطالعه تاکید دارد. پژوهشگر به کل زمینه و بافت موضوع توجه دارد. به جای توجه به موارد کوچک، به عبارت دیگر عناصری که به نحوی با پدیده مورد مطالعه رابطه دارند از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شود. دیدگاه کل گرا درباره مطالعه رفتار فردی، امکان می‌دهد تا ارتباطات اجتماعی وبعد زمانی ومکانی وامثال آن درباره فرد بصورت یک کل مورد نظر قرار گیرد.
مطالعه کنید: انتخاب موضوع پایان نامه
عوامل مرتبط با قوم‌نگاری
قوم نگاری در مراحل اولیه یک پروژه طراحی کاربر محور بیشترین کاربرد را دارد. این به این دلیل است که قوم نگاری بر توسعه درک مسئله طراحی تمرکز دارد. بنابراین، انجام مطالعات قوم نگاری در ابتدای پروژه به منظور حمایت از تصمیمات طراحی آینده (که بعداً در فرآیند طراحی کاربر محور اتفاق خواهد افتاد) منطقی تر است.
ویژگی بافت گرایی(محیط گرایی ) : قوم نگاران معتقدند که رفتار هر فرد تحت تاثیر بافتی است که در آن قرار دارد. از این رو نتایج حاصله از تحقیق قوم نگاری تنها در محیط مورد مطالعه خود قابل تفسیر است. در تحقیق قوم نگاری، معمولا هدف پژوهشگر شناخت عمیق بافت پدیده یا سیستم مورد نظر است. بنابراین تعمیم نتایج، مورد نظر پژوهشگر نمی باشد.
ماهیت کیفی- پدیدار شناختی: برای درک کامل رفتار فرد باید احساسات و افکار درباره این رفتار ویژه شناخته شود. زیرا جنبه واحدی از رفتار می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. پژوهشگران قوم نگار نه تنها به توصیف رفتار می‌پردازند بلکه سعی در تفسیر این رفتار از دیدگاه افراد تحت مطالعه دارند. از این رو انتخاب یک چارچوب مشخص برای تفسیر، کد گذاری ومقوله بندی کردن رفتارها ضروری است.
استفاده از روش شرکت کننده-مشاهده گر: در تحقیق قوم نگاری، جمع آوری داده‌ها شامل مشاهده آنچه رخ می‌دهد در شرایط طبیعی تحت مطالعه است. یک مشاهده گر قوم نگار باید بافتی را که افراد در آن زندگی کرده، فکر می‌کنند و عکس العمل نشان می‌دهند درک کرده، حوادث مربوط را تصویر نموده وبه تفسیر آنها بپردازد.
دیدگاه کل گرا: در این نوع تحقیقات، مشاهده گر بر کل بافت مورد مطالعه تاکید دارد. پژوهشگر به کل زمینه و بافت موضوع توجه دارد. به جای توجه به موارد کوچک، به عبارت دیگر عناصری که به نحوی با پدیده مورد مطالعه رابطه دارند از جنبه‌های مختلف بررسی می‌شود. دیدگاه کل گرا درباره مطالعه رفتار فردی، امکان می‌دهد تا ارتباطات اجتماعی وبعد زمانی ومکانی وامثال آن درباره فرد بصورت یک کل مورد نظر قرار گیرد.
مطالعه کنید: انجام پایان نامه مدیریت صنعتی
مزایای قوم نگاری
یکی از مزایای اصلی مرتبط با تحقیقات قوم نگاری این است که قوم نگاری می تواند به شناسایی و تحلیل مسائل غیرمنتظره کمک کند. هنگام انجام انواع دیگر مطالعات، که مبتنی بر مشاهده یا تعامل درجا نیستند، می توان به راحتی مسائل غیرمنتظره را از دست داد. این ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که سوالی پرسیده نمی شود یا پاسخ دهندگان از ذکر چیزی غافل می شوند. حضور در محل یک محقق قوم نگاری به کاهش این خطر کمک می کند زیرا این مسائل مستقیماً برای محقق آشکار شود.
مزیت اصلی دیگر قوم نگاری به طور کلی توانایی آن در ارائه بازنمایی دقیق و صادقانه از رفتارها و نگرش های کاربران در نظر گرفته می شود. به دلیل ماهیت ذهنی آن، یک مطالعه قوم نگاری (با یک محقق ماهر) می تواند در کشف و تجزیه و تحلیل نگرش ها و احساسات کاربر مرتبط بسیار مفید باشد.
مطالعه کنید: تعیین حجم نمونه
معایب قوم نگاری
یکی از اصلی ترین انتقاداتی که به مطالعات قوم نگاری وارد می شود، مدت زمانی است که برای انجام آنها صرف می شود. همانطور که در بالا مورد بحث قرار گرفت، مطالعات قوم نگاری همیشه به یک دوره زمانی طولانی نیاز ندارد، اما با این وجود این توجه معتبر است. به دلیل خروجی غنی‌تر، یک مطالعه قوم‌نگاری نسبت به بسیاری از روش‌های دیگر، تولید و تجزیه و تحلیل داده‌های آن بیشتر طول می‌کشد.
در طول مطالعات قوم نگاری قبلی، ما دریافتیم که ممکن است افراد در طول یک مطالعه کوتاه به طور طبیعی عمل نکنند. مطالعات طولانی‌تر معمولاً با این کار مقابله می‌کنند، زیرا آزمودنی‌ها به محقق اعتماد می‌کنند و/یا از هر گونه ادعایی خسته می‌شود.
به عنوان مثال: در طول هفته اول مطالعه قوم نگاری در سیستم پردازش خسارت بیمه، همه افراد مشاهده شد که دقیق ترین تفسیر را از رویه های صحیح دنبال می کنند. با این حال، با گذشت زمان، به طور فزاینده‌ای آشکار شد که تقریباً همه کارمندان «محل کار» و «محل‌های کوتاه» داشتند که به طور آزادانه برای تسریع کارها استفاده می‌شدند. این رفتارها در کمک به طراحی مجدد جریان فرآیند بسیار آموزنده بود. اگر محقق به اندازه کافی در محل نمی ماند تا این موارد را مشاهده کند، ممکن است ثبت نشده باشند.
مطالعه کنید: پروپوزال
ویژگی هایی تحقیقات قوم نگاری
1-ویژگی محیط گرایی،
2- ماهیت کیفی- پدیدار شناختی،
3- استفاده از روش شرکت کننده- مشاهده گر،
4- دیدگاه کل گرا ویژگی بافت گرایی(محیط گرایی ) : قوم نگاران معتقدند که رفتار هر فرد تحت تاثیر بافتی است که در آن قرار دارد. از این رو نتایج حاصله از تحقیق قوم نگاری تنها در محیط مورد مطالعه خود قابل تفسیر است. در تحقیق قوم نگاری، معمولا هدف محقق شناخت عمیق بافت پدیده یا سیستم مورد نظر است. بنابراین تعمیم نتایج، مورد نظر محقق نمی باشد. آنها در محیط مورد نظر به همۀ جنبه های آن که ممکن است الگوهای فرهنگی را آشکار کند توجه نشان می دهند.قوم نگاران مواد را همان گونه که به طور طبیعی اتفاق می افتند ، مشاهده می کنند و عموما از ارائه و رد کردن هرگونه موقعیت مصنوعی در محیط خودداری می کنند. دستکاری متغیرها ، شبیه سازی یا تحمیل خارجی ساختاری بر موقعیت ندارد
مطالعه کنید: پرسشنامه طیف لیکرت
مردم نگاری جهت اجرا مراحلی دارد.
"مردم نگاری در واقع زمانی شروع می شود که خودِ پژوهشگر وارد زمینۀ تحقیقی بشود." در واقع, "نه فقط در بین افراد و به مانند آنان زندگی کند, بلکه, به مانند آنان صحبت کرده و احساسات آنان را درک کند . اولین نکتۀ مهم در مردم نگاری عمل مشاهده می باشد که توسط مردم نگار صورت می گیرد, می بایستی به دقت و منسجم انجام شود. ضمنا, "مشاهده گر می بایستی قبل از هر چیز به اندازه و سهم هر بخش اجتماعی احترام بگذارد". در روش مردم نگاری نقشۀ مطالعۀ یک جامعه در سه بخش کلی خلاصه می شود."الف, شکل اجتماعی که شامل مطالبی مانند جمعیت, جغرافیای انسانی, فن, شکل و ساختار, ب, فیزیک اجتماعی شامل صنعت, زیبایی, اقتصاد, حقوق, مذهب و علم می باشد. ج, مسائل عمومی شامل زبان, مسائل ملی, مسائل بین المللی و علم تاریخ اخلاق عمومی هستند." به طور خلاصه مردم نگار برای انجام این اعمال می بایستی مراحلی را طی کند : مطالعۀ ذهنی موضوع و محل مورد مطالعه, مذاکره برای ورود به محیط پژوهش, مشاهده و نگارش و زمان مردم نگاری